Stres Yönetimi

Stres, vücudun her türlü talebe, değişime ve tehdide verdiği tepkidir. Tehlikeyle ilgili gözlenen durum gerçek bir olay olabileceği gibi zihnin “tehlikeli olarak algıladığı” bir durum da olabilir. Vücut bu değişikliklere fiziksel, zihinsel ve duygusal tepkiler verir. Stres yaşamın doğal bir parçasıdır.

Kişiyi korumak adına ortaya çıkan stres tepkisi sıklıkla ortaya çıktığında yaşam kalitesini ve bireyin işlevselliğini bozar. Gündelik yaşam içinde iş, ev, aile ve okul ortamında yaşanan birçok olay stres oluşturabilir. Bedensel, duygusal, düşünce ve davranış düzeyinde ortaya çıkan stres, yalnızca olumsuz yaşam olayları karşısında değil; iş ya da şehir değişikliği gibi uyum gerektiren herhangi durumda da gözlenebilir.

Gündelik yaşam olaylarının yanı sıra; travmatik yaşantılar söz konusu olduğunda, öncesinde tahmin edilemeyen ya da belirsizlik içeren durumlarda içsel çatışmalar ortaya çıkar ve bu da stres kaynağı haline gelir. Değişim ve bu değişime uyum gerektiren durumlarda, mevcut baş etme yöntemleri yetersiz kaldığında stres kaçınılmaz hale gelir.

Stres, bireyin yaşam kalitesi ve sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabilen yaygın bir durumdur. Stres günlük yaşamın bir parçasıdır. Motivasyonu arttırmak gibi bazı faydaları olabilir, ancak aşırı veya kronik stres sağlık sorunlarına yol açar, duygudurum dengenizin yanısıra fiziksel sağlığınıza da zarar verir.

Yaşamınızdaki günlük stresi seviyesini düşürmek, yani etkili bir stres yönetimi kendinizi daha iyi hissetmenizi, bağışıklığınızın yükselmesini, üretkenliğinizin artmasını sağlayacak ve genel anlamda genel sağlığınızı koruyacaktır.

Neler mi strese yol açar hayatımızda?

• İş

İş kaybı, beklediğiniz terfiinin gelmemesi, iş arkadaşlarınızla çatışma

• İlişkiler

Eşinizle, çocuklarınızla, anne-babanızla, arkadaşlarınızla ilişkilerinizde sıkıntı

• Mali durum

Ekonomik olarak sıkıntı, borç yükü

• Ayrılıklar

Sevdiğiniz birisinin ölümü, boşanma, ayrılık

• Kendinizi tehdit altında hissetme

Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik şiddet

Herkes kişilikleri, inançları ve geçmiş deneyimleri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak baskıya farklı şekillerde tepki verir. Bazıları stres altında iyi bir işlevsellik sergilerken bazıları da işlevselliklerini neredeyse tamamen yitirir.

Stres yönetimi, hayatınızdaki stres kaynaklarını tanımlamakla başlar. Bu göründüğü kadar basit değildir. İş değiştirme, taşınma, boşanma vb. önemli stres faktörlerini tanımlamak kolay olsa da kronik stresin kaynaklarını belirlemek biraz daha karmaşık olabilir.

Gerçek stres kaynaklarınızı tanımlamak için alışkanlıklarınıza, tutumlarınıza ve bahanelerinize bakmanız doğru olacaktır.

• Yaşamınızdaki stresi yapacak ne kadar çok işiniz olduğunu düşünmenize ve en son ne zaman keyifli bir mola verdiğinizi hatırlamamanıza rağmen geçici olarak mı tanımlıyorsunuz?
• Stresi iş ya da özel hayatınızın ayrılmaz bir parçası olarak mı görüyorsunuz? Ya da kişiliğinizi genel olarak stresli, gergin olarak tanımlıyorsunuz?
• Stresinizin nedeni olarak başka insanları, sizin dışınızdaki durumları görüyor ve bunu son derece normal mi karşılıyorsunuz?

Yaşamdaki konumunuzun sorumluluğunu üstlenmeyi kabul etmediğiniz sürece stres seviyenizin kontrolü sizin ukdenizde olmayacaktır.

Unutmayın stresle baş etmede iki yol vardır: Durumu değiştirmek ya da duruma gösterilen tepkileri değiştirmek.

Stresin yol açtığı sıkıntıları hayatınızın dışına çıkartamıyorsanız, bir psikoloğa başvurarak bir süre birlikte çalışın. Kendinizi daha sağlıklı, huzurlu ve stressiz hissedersiniz. 😉

Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI