İşlenmesi en zor duygulardan birisi de sevdiğimiz birisini uğurlamaktır. Ölüm, insanın yaşamındaki en sarsıcı deneyim olabilir.
Çok çeşitli duygular yaşanabilir; üzüntü, öfke, huzursuzluk, suçluluk ve umutsuzluk gibi. Uyku düzeni ve iştah alışkanlıkları bozulabilir, fiziksel rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Tüm bunlar yasta olmanın getirdiği normal şeylerdir ve bu duygular zamanla azalıp artabilir.
Yas tutmanın doğru ya da yanlış yolu yoktur. Herkes üzüntüsünü dini, kültürel, toplumsal ve kişisel inançlarına göre ve bir miktarda da ölen kişiyle arasındaki ilişkiye göre yaşar.
Ölüm acısının tipik olarak görülen dört temel aşaması vardır:
- Uyuşma ve şok -genellikle ilk zamanlarda görülür ve kısa sürer. Genellikle insanların cenaze ve hazırlıkları süresince iş görebilmelerine yardımcı olur.
- Ayrılık hissi -Kayıp hissi ve sevilen kişiye duyulan özlem ortaya çıkar.
- Düzensizlik -Yapılan işe yoğunlaşamama, aklını toplayamama ve huzursuzluk görülür.
- Toparlanma -Yas döneminin sonlarına doğru, sevilen kişi olmadan yaşama uyum sağlamaya başlanması.
Yasınız altı ayı geçtiyse, bir psikologa başvurmayı ihmal etmeyin. Psikoterapi ile uğurlamanızı sağlıklı bir şekilde gerçekleştirin ve uğurladığınız kişinin hayatınıza kattıklarına dönüp bakabilin. İhmal etmeyin.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI